Wypadek przy pracy może przytrafić się każdemu z nas, niezależne od tego, czy pracujemy na
budowie, w kopalni czy też w biurze. Nie zważając na okoliczności w jakich pracujemy, chwila nieuwagi
często może wiązać się z przykrym dla nas epizodem.
W świetle przepisów prawa za wypadek przy pracy uważa się nagłe zdarzenie wywołane
przyczyną zewnętrzną powodującą uraz lub śmierć, które nastąpiło w związku
z pracą, przykładowo podczas wykonywania obowiązków poleconych przez pracodawcę
w miejscu pracy, a nawet podczas podróży służbowej, jeśli sam pracownik nie jest winny wypadkowi.
Świadczenia z tytułu wypadków przy pracy wypłacane są w związku z podleganiem pod
ubezpieczenie wypadkowe. Jeżeli zdarzenie uznane zostanie za wypadek przy pracy, wówczas
poszkodowany pracownik ma prawo do zasiłku chorobowego płatnego
w wysokości 100% podstawy wymiaru tego zasiłku. Jednakże, gdy wypadek dodatkowo spowoduje stały
lub długotrwały uszczerbek na zdrowiu, wówczas zatrudniony ma również prawo do otrzymania
jednorazowego odszkodowania z ZUS.
W tym przypadku za stały uszczerbek na zdrowiu uważa się takie naruszenie sprawności
organizmu, które powoduje upośledzenie czynności organizmu nierokujące poprawy, natomiast
długotrwałym uszczerbkiem na zdrowiu jest takie naruszenie sprawności organizmu, które powoduje
upośledzenie czynności organizmu na okres przekraczający 6 miesięcy, mogące ulec poprawie.
Oceny stopnia uszczerbku na zdrowiu dokonuje się po zakończeniu leczenia i rehabilitacji.
Według art. 3 ust. 3 ustawy z dnia 30 października 2002r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu
wypadków przy pracy i chorób zawodowych, do wypadków przy pracy zalicza się również urazy doznane
w okresie ubezpieczenia społecznego podczas wykonywania określonych świadczeń na podstawie innej,
niż stosunek pracy – wśród nich wyróżnia się również umowę zlecenie. Oznacza to, że zleceniobiorca
również może starać się o jednorazowe odszkodowanie z ZUS, o ile wypadek spowodował u niego stały
lub długotrwały uszczerbek na zdrowiu.
Jednorazowe odszkodowanie przysługuje zasadniczo w wysokości 20% przeciętnego
wynagrodzenia, za każdy procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu.
Przyznanie lub odmowa przyznania powyższego świadczenia oraz ustalenie jego wysokości
następuje w drodze decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Z reguły decyzję tę zakład wydaje do 14
dni od dnia otrzymania orzeczenia lekarza orzecznika, lub komisji lekarskiej, ale też w ciągu 14 dni od
dnia wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.
Jeżeli decyzją Zakładu Ubezpieczeń Społecznych ustalono prawo do jednorazowego
odszkodowania, instytucja dokonuje z urzędu wypłaty świadczenia w terminie 30 dni od dnia wydania
decyzji. Od decyzji tej przysługuje odwołanie w trybie i na zasadach określonych
w przepisach ubezpieczeń społecznych
Świadczenia nie przysługują pracownikowi, gdy wyłączną przyczyną wypadku, było
udowodnione naruszenie przez ubezpieczonego przepisów dotyczących ochrony życia i zdrowia
spowodowane przez niego umyślnie, lub w skutek rażącego niedbalstwa.
Zakład Ubezpieczeń Społecznych odmawia zrealizowania świadczenia w przypadku
nieprzedstawienia protokołu powypadkowego bądź karty wypadku, nieuznania w protokole
powypadkowym lub karcie wypadku zdarzenia za wypadek przy pracy w rozumieniu ustawy, lub gdy
protokół powypadkowy, bądź karta wypadku zawierają stwierdzenia bezpodstawne.
Kolejną możliwością dochodzenia świadczeń związanych z wypadkiem przy pracy, jest
dochodzenie roszczeń odszkodowawczych od pracodawcy, które mają charakter uzupełniający, co
wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 29 lipca 1998 roku, sygn. akt II UKN 155/98. Pracownik może
skutecznie wystąpić przeciwko pracodawcy dopiero po uzyskaniu świadczenia z ubezpieczenia
wypadkowego wypłacanego przez ZUS.
Teza ta zachowała swoją aktualność na gruncie obecnie obowiązującej ustawy z 30 października 2002
roku o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i choroby zawodowej.
Ponadto większość zakładów pracy ubezpiecza swoich pracowników w wybranym towarzystwie
ubezpieczeniowym, wtedy mogą oni ubiegać się o dodatkowe odszkodowanie, jego wysokość jest zależna
od ogólnych warunków ubezpieczenia, które wynikają z samej umowy ubezpieczenia.
