Osobami mogącymi ubiegać się o odszkodowanie z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych są przede wszystkim osoby, które doznały stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu w wyniku wypadku przy pracy lub choroby zawodowej. Nie są to jednak jedyne podmioty mogące dochodzić świadczenia, druga grupą są uprawnieni członkowie rodziny osoby zmarłej wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej spełniające określone warunki: małżonek, dzieci, osoby przyjęte w wychowanie oraz rodzice.
Przy ubieganiu się o wypłatę odszkodowania należy zebrać komplet dokumentów potrzebnych do rozpoczęcia batalii z Zakładem Ubezpieczeń Społecznych. Do takich dokumentów należą między innymi: wniosek o odszkodowanie, zaświadczenie o stanie zdrowia, protokół wskazujący na okoliczności oraz przyczyny mającego miejsce wypadku, prawomocny wyrok sądu pracy lub decyzja stwierdzająca chorobę zawodową wydana przez państwowego inspektora sanitarnego. Katalog wymaganej dokumentacji zmienia się, jeśli dochodzimy odszkodowania po osobie zmarłej, wówczas dokumentacja powinna zawierać: dokument stwierdzający datę urodzenia oraz datę zgonu osoby, dokument wskazujący na pokrewieństwo wnioskodawcy ze zmarłym.
Wniosek o wypłatę świadczenia osoby, które doznały stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu mogą złożyć po zakończeniu okresu leczenia oraz rehabilitacji. Jeśli chodzi o wypłatę świadczenia po osobie zmarłej wniosek taki można złożyć w każdym czasie. Należy złożyć go za pośrednictwem płatnika składek, jeżeli natomiast chodzi o osobę prowadzącą działalność pozarolniczą, w przypadku osoby wykonującej pracę na podstawie umowy uaktywniającej lub likwidacji zakładu pracy, dokumenty składane są osobiście lub przez pełnomocnika w dowolnej placówce ZUS albo za pośrednictwem operatora pocztowego lub polskiego urzędu konsularnego.
Przyznanie lub odmowa przyznania świadczenia, a także ustalenie jego wysokości następują w formie decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, wydawana jest ona w ciągu 14 dni od dnia uprawomocnienia się orzeczenia lekarza orzecznika ZUS lub otrzymania orzeczenia komisji lekarskiej oraz ustalenia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. Wypłata świadczenia następuje w ciągu 30 dni od wydania decyzji.
